Nużeniec wspaniałe przystosowuje się do pasożytniczego trybu życia. Występuje powszechnie w środowisku. Do zarażenia się nużeńcem zazwyczaj dochodzi poprzez wspólne używanie odzieży, pościeli i kosmetyków (np. pudrów, kremów, tuszy, testerów).

Stan chorobowy spowodowany obecnością nużeńca to nużyca,
demodekoza. U człowieka bytuje w gruczołach Meiboma, torebkach włosowych oraz w gruczołach łojowych. Nużeniec, Demodex ma długość 0,3-0,4 mm i  jest niewidoczny gołym okiem.

Podczas badań okulistycznych najczęściej wykrywa się: Demodex folliculorum i Demodex brevis. Pierwszy występuje głównie w mieszkach włosowych, zaś drugi – w gruczołach łojowych.

Demodex, bytujący w mieszkach włosowych rzęs, jest przyczyną uporczywego, swędzącego jednostronnego, przewlekłego zapalenie brzegów powiek (blepharitis), a czasem także spojówek (blepharoconjunctivitis).

Chorzy z zapaleniem powiek skarżą się na pieczenie, łzawienie, uczucie łaskotania i suchości oka. Brzegi powiek są opuchnięte, zaczerwienione. Rzęsy zaś są odbarwione, łamliwe i bardzo łatwo wypadają. Badanie w kierunku nużeńca należy wykonać zawsze przy podobnych objawach towarzyszących, bowiem tego typu dolegliwości mogą towarzyszyć także zapaleniom spojówek na tle alergicznym, bakteryjnym lub wirusowym.

Zakażenie nużeńcem Demodex brevis, który wywołuje przewlekłe tylne zapalenie powiek, dodatkowo manifestuje się zespołem suchego oka. Zespół Suchego Oka wywołany obecnością nużeńca pojawia się w wyniku umiejscowienia się pasożyta w gruczołach Meiboma odpowiadających za utrzymanie wilgotności spojówek.

Demodex folliculorum – Nużeniec ludzki:

• mechaniczne zatkanie ujścia gruczołów Zeissa
• mechaniczne drażnienie cebulek włosowych rzęs
• alergizujące działanie antygenów roztoczy i ich produktów przemiany materii
• wtórne zakażenia bakteryjne i grzybicze prowadzą do przewlekłego zapalenia brzegów powiek

Demodex brevis – Nużeniec krótki :

• mechaniczne zatkanie ujścia gruczołów Meiboma
• zmiana jakości i ilości wydzieliny gruczołów Meiboma prowadzą do zespołu suchego oka